Een hoge melkproductie nog verder verhogen met minder krachtvoer en lagere voerkosten. En de koeien zitten daarbij zichtbaar lekkerder in hun vel. Dat zijn de opmerkelijke resultaten van een praktijkproef met ontsloten maisvlokken. ‘Slow release’ energie in de pens als alternatief voor bestendig zetmeel.
Melkveehouders zoeken voortdurend naar mogelijkheden om hun eigen ruwvoer en het eiwit in het rantsoen beter te benutten. De pens heeft daarin een sleutelrol. Voor een hoge productie met behoud van gezondheid en vruchtbaarheid hebben koeien veel energie nodig, maar pensverzuring ligt altijd op de loer.
Voeders met bestendig zetmeel zijn een veilige oplossing, want die passeren de pens en worden in de darmen verteerd. Veehouders zien in de praktijk ook de beperkingen. Van veel bestendig zetmeel worden koeien traag. En bij een overmaat raken de dieren dun op de mest.
Maïsvlokken: slow-release van zetmeel in de pens
Ontsloten maisvlokken blijken een interessant alternatief. Het zetmeel wordt weliswaar verteerd in de pens, maar de vlokken werken niet pensverzurend. Dat komt door een bijzondere eigenschap, verklaart nutritionist Marc Boer van FeedValid: “Door hun vorm en de grootte blijven de vlokken hangen in de drijflaag van de pens. Daar zitten ze veilig ingenesteld en geven het zetmeel heel geleidelijk vrij.” Dit ‘slow release’-karakter garandeert een continue, gestage toevoer van energie voor de pensmicroben. “Dat onderscheidt ontsloten maisvlokken van voeders met ‘snelle’ energie”, stelt Boer.
Praktijkproef maïsvlokken op 4 hoogproductieve bedrijven
De veehouders die de ontsloten maisvlokken al in de praktijk hebben geprobeerd zijn enthousiast. Om die positieve ervaringen verder te onderbouwen heeft producent FeedValid samen met een mengvoerfabrikant een praktijkproef opgezet. Deze vond plaats in het eerste kwartaal van 2020 op 4 hoogproductieve (>10.500 kg) melkveebedrijven.
Het praktijkexperiment is uitgevoerd in 3 periodes van 6 weken. Gedurende deze perioden zijn alle data verzameld met betrekking tot melkproductie (tankmelk+melkcontrole), voeropname, mestconsistentie, algehele conditie van de dieren en gedragingen/uiterlijk van de veestapel. Hiermee zijn o.a. de voerefficiënties en de voerkosten per dier per dag berekend. Deze berekende waarden zijn vergeleken met het gemiddelde verloop van de aangesloten klantenkring van het mengvoederbedrijf. De deelnemende melkveehouders vervingen de combinatie van zetmeelrijk krachtvoer en enkelvoudige grondstoffen (maismeel, tarwemeel) door de ontsloten maïsvlokken. Gemiddeld gaven ze 2,3 kg, het totale zetmeelgehalte van het rantsoen bleef gelijk.
| Bedrijf 1 | Bedrijf 2 | Bedrijf 3 | Bedrijf 4 | Gemiddeld | |
|---|---|---|---|---|---|
| Kg melk/koe | + 1,6 | + 0,1 | + 1,2 | + 0,6 | + 1 |
| % vet | - 0,05 | - 0,02 | - 0,3 | - 0,05 | - 0,11 |
| % eiwit | - 0,03 | 0,02 | 0,02 | - 0,05 | - 0,01 |
| Ureum | - 1 | - 5 | 1 | 0 | - 1 |
| C16:0 | - 0,9 | - 0,2 | 0,8 | - 0,2 | - 0,1 |
| Berekende Rantsoen Efficiency | - 0,08 | 0,05 | 0,00 | 0,12 | 0,02 |
| Effect op voerkosten/koe/dag | + 0,05 | - 0,51 | - 0,55 | - 0,48 | - 0,37 |
| Rantsoenkenmerken | |||||
| Verhouding graskuil:maïskuil (%) | 100:0 | 67:33 | 48:52 | 58:42 | |
| Maïsvlokken (kg) | 1,3 | 1,3 | 3,5 | 2,9 | 2,3 |
Meer melk, lagere kosten
De resultaten tonen een duidelijk effect. Gemiddeld gaven de koeien in de proefperiode 1 kg melk per dier per dag extra. Het melkeiwitgehalte bleef constant terwijl het melkvetgehalte iets zakte. Het ureumgehalte in de melk bleef stabiel. Meer melk met een gelijkblijvende voergift resulteert in een betere rantsoenefficiëntie (0,02). Ook de voerkosten zijn lager, want maisvlokken zijn goedkoper dan de zetmeelrijke producten die ze op de testbedrijven vervangen. Dat scheelt op de bedrijven in de proef €0,37 per dier per dag. Omgerekend naar een bedrijf met 150 melk- en kalfkoeien, zou dat een voordeel opleveren van € 50/dag en € 18.000 op jaarbasis.
Vlottere koeien en steviger mest
De onderzoekers hebben ook het conditieverloop, het gedrag van de dieren en de mestconsistentie gevolgd. De conditiescore bleef gelijk, maar de koeien maakten een zichtbaar vlottere indruk en de mest werd steviger. Je ziet in de stal dus direct wat er gebeurt als je bestendig zetmeel vervangt door slow release-zetmeel.
Ook in combinatie met weidegang zijn maisvlokken zeer interessant. De langzaam vrijkomende energie zorgt voor penssynchronisatie. Grazende koeien vreten zich aan het begin van de dag helemaal vol met eiwitrijk gras en liggen vervolgens uren in de wei te herkauwen. Gedurende die periode heb je op pensniveau steeds voldoende zetmeel nodig, zodat de pensbacteriën de eiwitfractie van het weidegras kunnen benutten.
Meer weten?
Neemt u voor meer informatie over deze proef of over ontsloten maïsvlokken contact op met Marc Boer (nutritionist) of de verkoopafdeling (email of telefonisch +31 85 201 2100 ).
